3. Sociaal domein

We stimuleren de zelfredzaamheid van inwoners op verschillende manieren. Dit doen we enerzijds door de vrijwilligers, mantelzorgers en inwonersinitiatieven te ondersteunen. Dit ondersteunen aan vrijwilligers en inwonersinitiatieven kan op verschillende manieren, door subsidie aan verenigingen, projecten en organisaties maar ook in vorm van praktische ondersteuning door procesregie of opbouwwerk van bijvoorbeeld Synthese. Naast collectieve ondersteuning voor mantelzorgers is de ondersteuning ook vormgegeven door meer inzet van voorzieningen voor inwoners om mantelzorgers te ontlasten en de totale ondersteuning aan inwoners bestendig te laten zijn.  Daarnaast geven we met andere maatschappelijke partners of stichtingen voorzieningen vorm waar inwoners gebruik van kunnen maken, die hen helpen langer zelfstandig te blijven of bij te dragen aan het versterken van de gemeenschap. Door met inwoners in gesprek te blijven en hen te betrekken bij het vormgeven of verbeteren van deze voorzieningen kunnen we beter aansluiten op de kracht die er reeds bij inwoners is. Zo is in het ontwikkeltraject met de burger advies raad (BAR) de adviesrol anders vormgeven en is een omslag ingezet in de manier van samenwerken. Deze omslag vraagt meer tijd dan voorzien, maar omdat het belangrijk is om het samen met vrijwilligers te doen nemen we hier bewust meer tijd voor.  Waar we als gemeente betrokken zijn, stimuleren we de verbinding met de gemeenschap en het versterken van de eigen kracht van de gemeenschap. Dit passen we ook toe op afspraken met onze subsidie partners.. Er is vooral aandacht geweest om bestaande initiatieven te versterken en verbindingen te verbeteren. We zien dat het aantal ondersteuningen aan inwoners vanuit eigen kracht en algemene voorzieningen in 2018 ten opzichte van de maatwerkvoorzieningen voor jeugd met 7 % toegenomen. Voor WMO is deze verhouding gelijk gebleven.   

We willen inwoners van Horst aan de Maas in staat stellen om zich te kunnen ontwikkelen. Vanuit een thuisbasis voor alle inwoners vinden we het belangrijk dat onderwijs, kinderopvang en cultuur toegankelijk is voor alle inwoners. We  hebben ingezet op het versterken van de kwaliteit. We maken afspraken met woningcorporaties over de beschikbaarheid van woningen voor alle inwoners en over de leefbaarheid. In 2018 is het ons niet gelukt alle statushouders die ons toegewezen zijn te huisvesten. We zagen dat er druk staat op het aantal beschikbare sociale huurwoningen. Het deel van de niet behaalde taakstelling 2018, zal worden toegevoegd aan de taakstelling voor 2019.  Naast huisvesting voor inwoners  creëren we randvoorwaarden voor ontmoeting. We maken afspraken met partners om elkaars aanbod aanvullend te laten zijn en toegankelijk te maken voor alle doelgroepen. Met het onderwijs zijn we in gesprek om de aansluiting tussen het zorgaanbod en dat wat het onderwijs kan bieden te verbeteren. Het doel hiervan is om het reguliere onderwijs toegankelijk te houden voor zoveel mogelijk kinderen. Ook die kinderen die op bepaalde vlakken meer ondersteuning nodig hebben. Onderwijs is verantwoordelijk voor de kwaliteit. Er is daarom sprake van een samenwerking. Deze samenwerking is geïntensiveerd sinds de nieuwe taken van de gemeente in jeugdhulp, maar kan nog verbeterd worden. Dit geldt ook voor kinderopvang. Met kinderopvang zijn  we in gesprek om voorschoolse educatie toegankelijk te maken voor alle doelgroepen. We blijven als gemeente overleg initiëren. In 2018 is in samenwerking met kinderopvanginstellingen de inzet voor alle kinderen en voor kinderen die extra ondersteuning nodig hebben vormgegeven. Besluitvorming zal echter in 2019 plaatsvinden

Regionaal hebben we een aantal voorzieningen georganiseerd voor jeugdigen en volwassen die niet meer zelfstandig thuis kunnen wonen of in een onveilige situatie zitten. Vanaf 1 april 2018 zijn we als gemeente zelf verantwoordelijk om de toegang tot maatschappelijke opvang en beschermd wonen te organiseren. Eerder liep dit via Gemeente Venlo. We hebben onze dienstverlening hierop aangepast, de dienstverlening is per 1 april gestart. De regionale samenwerking is vanaf 2018 gewijzigd, waardoor er ook nieuwe afspraken met partners en uitvoering zijn gemaakt. Eind 2018 is er regionaal een plan van aanpak opgesteld  om de ondersteuning voor personen met verward gedrag sluitend te maken. Voor dit plan is aanvullende subsidie ontvangen en wordt in 2019 en 2020 uitgevoerd.

Het aantal vraagverhelderingsgesprekken is 2018 voor WMO en jeugd  toegenomen met 17 respectievelijk 45 procent ten opzichte van 2017. 

Het aantal inwoners met een maatwerkvoorziening is in 2018 toegenomen ten opzichte van 2017 met ongeveer 4 % voor volwassenen en ongeveer 3% voor jeugdigen gestegen. 

Het aantal uitkeringsgerechtigden is in 2018 afgenomen van 392 op 1 januari 2018 naar 343 eind 2018. Dit is een afname van het aantal uitkeringen van ongeveer 12,5%.

Daarnaast hebben we geïnvesteerd om de dienstverlening van maatwerk.aan te laten sluiten bij inwoners en  de voorzieningen die voor iedereen toegankelijk is. Dit is gestart met het leggen van formele en informele verbindingen.  Het bleek nog niet eenvoudig de aansluiting goed vorm te geven. Er zijn veel verschillende partners in het veld, zodat we nog niet altijd de juiste verbindingen hebben kunnen leggen. Waar mogelijk hebben we initiatieven bij elkaar gebracht. 

In 2018 hebben we ook verbindingen gelegd met huisartsen.  We hebben huisartsen en praktijk ondersteuning  actief benaderd en er is meer contact  om de dienstverlening van de gemeente in beeld te brengen. Het contact is gericht op het verbeteren van de samenwerking. 

De verhouding tussen het aantal verwijzingen vanuit huisartsen en verwijzingen vanuit gebiedsteams is verbeterd.  Dat wil zeggen dat er in 2018  meer verwijzingen via de gebiedsteams zijn gelopen, onder andere ook door een stijging van het aantal verwijzingen via de gebiedsteams, dan via de huisartsen. In 2017 was dat nog andersom.

In 2018 zijn we gestart om samen met kinderopvanginstellingen, JGZ en onderwijs aandacht voor taalontwikkeling voor jonge kinderen te vergroten en te verbeteren. De gemeente heeft halverwege 2018 de regierol gepakt om ondersteuning voor taalontwikkeling vorm te geven binnen het reguliere aanbod van kinderopvang en onderwijs. Het opstellen van een plan van aanpak is nog niet afgerond in 2018.

Dit geldt ook voor de samenwerking met de zorgverzekeraars en het zorgkantoor. Met name de deelname aan het samenwerkingsverbanden waar ook de zorgverzekeraar en of het zorgkantoor onderdeel van uitmaken,  leidde in 2018  nog tot wisselende resultaten. Dit komt tot uiting tot voortgang op concrete projecten, maar ook tot afname van draagvlak of aansluiting bij regionale overleggen.In het algemeen kunnen we wel zeggen dat de samenwerking licht verbeterd is, omdat het overleg steeds gerichter wordt naar concrete projecten. Binnen projecten worden kleine stappen gezet.

Bij de ondersteuning van inwoners bij Participatie maken we gebruik van verschillende voorzieningen. We zetten individuele voorzieningen bijvoorbeeld in de vorm van re-integratietrajecten of loonkostensubsidie in om inwoners te ondersteunen bij het vinden en houden van werk.  Met de Participatiewet zijn we ook meer mensen blijvend gaan ondersteunen door de inzet van  loonkostensubsidie. Deze banen tellen veelal mee onder de Wet banenafspraak. Inwoners kunnen dan met ondersteuning werken bij een werkgever en werken naar vermogen. We verstrekken dan loonkostensubsidie i.p.v. van een uitkering. We hebben ook meer inwoners ondersteuning geboden in het kader van minimabeleid en schuldhulpverlening.

De meeste voorzieningen zijn maatwerkvoorzieningen, maar ook vormen we algemene voorzieningen om meer inwoners op een laagdrempelige manier te kunnen ondersteunen. Een voorbeeld hiervan is het taalhuis voor de ondersteuning van laaggeletterden. Omdat verschillende partners betrokken zijn bij de uitvoering heeft de concrete start in 2018 nog even op zich laten wachten.

We hebben doelgroepenvervoer in Limburg georganiseerd bij Omnibuzz. Deze voorzieningen zijn goed georganiseerd. We zien dat het aantal vervoersbewegingen gestegen is, waardoor ook de kosten stijgen. Inwoners hebben meer behoefte aan mobiliteit.  De aansluiting van het doelgroepenvervoer op het integrale vervoersnetwerk heeft meer voorbereidingstijd nodig, waardoor de huidige dienstverlening in deze vorm nog gehandhaafd is gebleven in 2018.

In 2018 werkten we samen met partners om inwoners aan te zetten tot gezond gedrag. Uitgaande van positieve gezondheid, wilden we inzetten op gezond gedrag. Daarbij namen we deel aan voorlichtingsprojecten voor alcohol en drugs, schuldenproblematiek of projecten die gezond gedrag stimuleren, zoals meer bewegen of financiële  zelfstandigheid. We zijn gestart met een pilot voor risicogroepen die afhankelijk kunnen  worden van ondersteuning. Voorbeeld hiervan is het project valpreventie, of de leertuin VGZ Vincent Van Gogh. Preventie is heel breed, waardoor het verschillende projecten betreft. Bij projecten rondom preventie, zijn verschillende partners betrokken en daarom speelt ook vaak een financieringsvraagstuk tussen verschillende partners. Wie betaalt voor welk resultaat en wie heeft straks minder kosten? Dit vergt een goede voorbereiding aan het begin. Voor het project valpreventie werken we bijvoorbeeld samen met Zorgkantoor, VGZ, Vie Curie en andere gemeenten. We zien dat de voorbereiding en het verkrijgen van de benodigde draagvlak bij de betrokken partijen om tot een concrete start te komen, nog best veel tijd kost.

Goed inzicht in ontwikkelingen, resultaten en risico's is daarom van belang. We zijn daarom verder gegaan met de ontwikkeling van monitoring en gegevens. Van goed inzicht willen we naar voorspelling, deze ontwikkeling zal zich ook na 2018 nog voort blijven zetten.

Daarnaast hebben wij in onze eigen dienstverlening aandacht  gehad voor de preventieve mogelijkheden. Waar mogelijk proberen wij in de dienstverlening, met partners te verschuiven naar preventieve en lichtere ondersteuning. Voor inwoners die gebruik moeten maken van zware ondersteuning willen we dit ook meteen toegankelijk laten zijn. In de komende jaren willen we meer grip krijgen op de bovenstaande ontwikkeling en hier onze dienstverlening bij laten aansluiten. We denken dat het kader van positieve gezondheid dat in 2018 is vormgegeven ons meer handvatten geeft om hier uitvoering aan te geven. We hebben ervaren dat de wijze waarop budgetten/regelgeving en verantwoording georganiseerd zijn, niet altijd stimulerend werkt.  Bij preventie is niet altijd duidelijk verbonden aan een thema of budget. In de kaderstelling van positieve gezondheidsbeleid hebben we dan ook het voorstel gedaan om programmalijnen en budgetten bij elkaar te brengen. Daarnaast willen we aansluiten bij de energie die partners hebben om thema’s aan te pakken die passen binnen onze doelstellingen. We hebben hierin ervaren dat het aansluiten bij bewegingen die we zelf niet initiëren een veranderende rol en werkwijze vraagt van de organisatie binnen de gemeente.