In dit hoofdstuk ziet u de belangrijkste gegevens uit de jaarrekening van 2021.
U kunt deze informatie ook als pdf-bestand downloaden. Ga hiervoor naar de "bijlagen". (rechtsboven)
We heten bezoekers welkom in Horst aan de Maas
We willen dat toeristen naar Horst aan de Maas blijven komen. We helpen ondernemers met hun plannen om aantrekkelijk te blijven voor toeristen. In 2021 heeft het toeristisch platform onder de naam Visit Horst aan de Maas samen met de gemeente toeristische informatie gedeeld en een toeristisch magazine uitgebracht. Ook konden toeristische ondernemers deelnemen aan de training ‘Ambassadeur van de Gastvrijheid’.
Op Grandorse vond dit jaar, ondanks de coronabeperkingen, een mooi WK Tweespannen plaats. De kwaliteit van de routenetwerken is behouden en waar nodig verbeterd. In 2021 is het Ruiter- en Men-routenetwerk geopend. Ten slotte zijn er regionale projecten opgestart, waaronder een mountainbikeroute-verbinding in Noord-Limburg en toeristische overstapplaatsen.
Agrarische sector
Voedingstuinbouw, fruitteelt, boomkwekerij en glastuinbouw
Met het gemeentelijk Stimuleringsfonds en het Regionaal Innovatiefonds stimuleren we innovatie in de agrarische sector. Daarnaast koppelen we projecten aan de Regio Deal en de Investeringsagenda. Deze ontwikkelingen dragen bij aan een gezonde maatschappij en stimuleren gezonde voeding, een groene leefomgeving en de Gezondste regio.
In 2021 zijn we samen met een afvaardiging van de fruitsector begonnen met het inzichtelijk maken van de toekomstige kansen en ontwikkelmogelijkheden van deze sector. Dit is vervolgens input voor de brede tuinbouwvisie die Greenport Venlo samen met de LLTB en provincie Limburg gaat opstellen.
Daarnaast speelt de gebiedsontwikkeling rond Aard-beienland. Daar sluiten meerdere partijen bij aan om te komen tot een grotere gebiedsontwikkeling met toekomstperspectief onder de noemer ‘fruitcampus’. Eind 2021 hebben we de eerste gesprekken gevoerd met boom- en rozenkwekerijen om voor die sector een vergelijkbaar traject op te zetten. Dit krijgt in de loop van 2022 zijn beslag.
Veehouderij
In 2021 is de visie veehouderij, en het bijbehorende uitvoeringsprogramma vastgesteld. De visie laat zien welke doelen de raad in 2030 behaald wil heb-ben. Het uitvoeringsprogramma laat zien wat het college daar de komende vier jaar voor gaat doen.
Economische zaken
Het jaar 2021 is door de coronamaatregelen een moeilijk jaar geweest voor veel bedrijven. Met name de horeca en een deel van de detailhandel hadden het zwaar. Andere sectoren hebben juist positieve ontwikkelingen gekend. Bijvoorbeeld de agrofoodsector door de toegenomen vraag naar gezonde en veilige voeding en de boom- en sierteelt. Maar ook de e-commerce, waardoor de vraag naar ruimte voor distributiecentra groot is.
In de 2e helft van 2021 zijn de gasprijzen enorm gestegen. Dit bracht voor veel bedrijven nieuwe problemen met zich mee, waardoor ook de (financiële) mogelijkheden voor verduurzaming onder druk kwam te staan.
Regio Deal en Investeringsagenda Noord-Limburg
De acht gemeenten in Noord-Limburg willen samen de Gezondste Regio worden. Met de provincie Limburg is afgesproken welke projecten zij daarvoor gaan uitvoeren en hoeveel geld zij daar samen voor inzetten. Dat staat in de Investeringsagenda Noord-Limburg.
We hebben hier ook afspraken over gemaakt met de Rijksoverheid. Die staan in de Regio Deal. Veel projecten zijn in 2021 opgestart. Het gaat om projecten binnen de thema’s, ‘future farming’, ‘vitaal en gezond’, ‘talent aantrekken en behouden’, ‘veilige en leefbare omgeving’ en ‘grensoverschrijdende samenwerking’.
Meer lezen over Economie en ruimte?
Klik hier om direct naar het programma te gaan voor uitgebreide informatie: Programma 1 economie en ruimte
Op weg naar de beste woongemeente
We willen graag de beste woongemeente van Limburg worden en ervoor zorgen dat iedereen in Horst aan de Maas prettig en betaalbaar kan wonen.
In de uitvoering van het Masterplan Wonen staat wat we daarvoor gaan doen. Dat plan is in 2021 vastgesteld in de gemeenteraad. Twee onderwerpen vinden we daarbij belangrijk: 1) voldoende woningen en 2) betaalbaarheid van woningen.
In 2021 is een woonenquête gehouden onder alle inwoners van Horst aan de Maas. De resultaten, samen met andere opgehaalde data, wordt gebruikt als input voor de Dorpsplannen Wonen. Daarin werken we, in samenwerking met vertegenwoordigers uit het dorp, de behoefte per kern uit. Zo is het streven gemeentebreed 1.000 nieuwe woningen te vergunnen.
In 2021 is gestart met meerdere kleine en grootschalige woningbouwprojecten. Door participatie-bijeenkomsten krijgt de omgeving een belangrijke rol in de totstandkoming van het stedenbouwkundig ontwerp.
Investeren in fietsverbindingen en de stationsomgeving
De Greenport bikeway (GPBW) America is in 2021 voorbereid en de uitvoering wordt in 2022 opgepakt. Het nieuwe stuk fietspad loopt straks van station Horst-Sevenum naar America. Misschien wordt dit nog verlengd richting Deurne.
De stationsomgeving Horst Sevenum wordt heringericht. Het ontwerp is opgesteld en wordt in 2022 verder uitgewerkt.
Ten slotte hebben we in 2021 de verlichting langs de wegen duurzamer gemaakt door de oude lampen te vervangen door LED-lampen.
Ons landschap als visitekaartje
Het landschap in Horst aan de Maas is ons visitekaartje. Voor inwoners, ondernemers en toeristen. In 2021 hebben we gezorgd voor een grotere variatie aan planten en dieren in onze gemeente. Bij het aanleggen van bomen en planten in de dorpen hebben we gekeken of we het teveel aan regenwater kunnen opvangen zodat het wordt opgenomen door de omgeving.
Het maaien van de bermen is uitgevoerd op basis van ecologisch beheer. Dit komt de biodiversiteit ten goede. Ook is er in 2021 nieuwe natuur ontwikkeld in o.a. de Hoogwatergeul Ooijen – Wanssum, het Molenbeekdal en de Lollebeek, de Castenrayse vennen. Bovendien is aan het peelvenen project gewerkt.
Meer lezen over Wonen, mobiliteit en openbare ruimte?
Klik hier om direct naar het programma te gaan voor uitgebreide informatie: programma 2 wonen mobiliteit en openbare ruimte
We steken energie in duurzaamheid
In 2021 is verder uitvoering gegeven aan het duurzaamheidsplan voor Horst aan de Maas met het thema “WijGaanGroen”.
Voor het thema klimaatneutraliteit lag in 2021 de focus op de opwek van duurzame energie, op energiebesparing en op de warmtetransitie (‘van het aardgas af’). Er zijn in 2021 twee zoekgebieden verkend. Er is gekeken naar de kansen om grootschalige opwek van duurzame energie te realiseren en dit slim te combineren met andere positieve ontwikkelingen in het gebied. Verder is in 2021 onderzoek gedaan naar en gediscussieerd over de rol van biomassa in de energietransitie. Ook is de concept-Warmtevisie opgesteld, waarin we vooral inzetten op energiebesparing door isoleren. In 2021 zijn de aardgasprijzen enorm gestegen. Sommige inwoners zagen hun energierekening verdubbelen. De gemeente is daarom eind 2021 gestart met het ontwikkelen van een aanpak tegen energie-armoede en in nauwe samenwerking met Stichting EnergieKronenberg is er gewerkt aan Aardgasvrije Wijken.
Aandacht voor afval
Onze inwoners betalen een afvalstoffenheffing waardoor de gemeente ervoor kan zorgen dat het afval wordt opgehaald. Horst aan de Maas heeft een heel modern en klantvriendelijk afvalsysteem. In 2021 hebben we het scholenproject verder uitgezet, waarbij scholen hun afval scheiden. Ook hebben in 2021 weer veel vrijwilligers meegedaan aan een aantal landelijke zwerfafvalopruimacties. Om goed gebruik van de tuinafvalkorven te stimuleren, hebben we in november de actie ‘Beste Buurtkorf’ georganiseerd.
In het najaar van 2021 zag ook onze virtuele “Afval-coach Zack” het licht. Zack heeft zijn eigen sociale mediakanalen, waarbij de volgers vaker en meer informatie krijgen over het hoe-wat-en-waarom van ons huishoudelijk afval.
Ondanks dat ons dagelijks leven ook in 2021 nog sterk beheerst werd door het coronavirus, was het effect op het aanbod van fijn restafval (via de tarief-zak) door onze burgers minder groot dan in 2020. In 2021 hebben onze inwoners namelijk 8% minder fijn restafval aangeboden dan in het voorgaande jaar. Hiermee ligt het aanbod weer op het niveau van vóór corona
We bereiden ons voor op klimaatverandering
Ons klimaat verandert. Periodes van veel regen worden afgewisseld met hitte en droogte. We richten onze gemeente zó in, dat we wateroverlast en droogte zoveel mogelijk voorkomen. In 2020 heeft de gemeenteraad het nieuwe rioleringsplan vastgesteld en zijn we aan de slag gegaan met de uitvoeringsagenda. Daarin staat wat we gaan doen om in te spelen op de klimaatverandering. Zo helpen inwoners en bedrijven o.a. om hun regenpijp af te koppelen van stoepen en straten, waardoor het regenwater de grond in kan trekken.
Meer lezen over Duurzaamheid: klimaatambities, energietransitie en circulariteit?
Klik hier om direct naar het programma te gaan voor uitgebreide informatie: programma 3 duurzaamheid klimaatambities energietransitie en circulariteit.
Zelfredzaamheid in coronatijd
In 2021 hebben we ons samen met onze gemeenschap (inwoners en professionals) onverminderd ingezet op het bestendigen en vergroten van ieders zelfredzaamheid. Dat deden we onder meer door het ondersteunen van de vele inwonerinitiatieven in onze gemeente. De doorontwikkeling van inwonerinitiatieven is in 2021 onder druk blijven staan door de coronapandemie. We hebben onze verenigingen en stichtingen daarbij zo goed mogelijk ondersteund. Dit neemt niet weg dat in 2021 fysiek contact beperkt mogelijk was en gezocht moest worden naar betekenisvol digitaal contact, dus meer op afstand. Dat heeft veel gevraagd van inwoners, onze partners en onze medewerkers. Niet alleen om de dienstverlening zo goed mogelijk te laten doorlopen, maar ook om alert te zijn op toename van problematiek. Denk aan eenzaamheid, financiële zorgen en druk op gezinnen, mede door thuisonderwijs.
Daarnaast hebben we tijd besteed aan:
Gezondste regio 2025
Onze gemeente doet mee aan de beweging Gezondste Regio 2025, een samenwerking tussen allerlei organisaties in Noord-Limburg. We kijken naar wat mensen wél kunnen en wat zij belangrijk vinden in het leven .Concrete voorbeelden hiervan in 2021 zijn een ‘Health Impact Bond’ valpreventie en acties uit het lokaal preventie- en gezondheidsprogramma op het gebied van de rookvrije generatie, ketenaanpak overgewicht en alcoholpreventie. Samen met andere partners hebben we Preventie akkoord onderschreven en stellen we plannen op.
Dit alles vindt plaats met financiële ondersteuning van de Provincie Limburg en de Rijksoverheid.
Veerkrachtige gemeenschappen
2021 is een jaar geweest waarin de gemeenschappen in Horst aan de Maas volop hun veerkracht getoond hebben. Ondanks de coronabeperkingen hebben vrijwilligersorganisaties laten zien in contact te kunnen blijven met hun omgeving.
Als gemeente hebben we dit gestimuleerd door in nauw contact te blijven met verenigingen en stichtingen, door soepel om te gaan met geleverde werkzaamheden i.v.m. verleende subsidies en als dat nodig was, door coronasteun te verlenen.
Nieuwkomers horen erbij
We vinden het belangrijk dat mensen die nieuw zijn in Nederland zich goed kunnen redden en dat ze kunnen meedoen in onze samenleving. Vrijwilligers van de stichting Vluchtelingenwerk hebben vluchtelingen die in Nederland mogen blijven – statushouders – hier het afgelopen jaar bij geholpen. Zij hebben ervoor gezorgd dat deze mensen hun omgeving leerden kennen. Dat ze in contact kwamen met officiële organisaties zoals de gemeente, bibliotheek en huisarts, maar ook met de buren en de verenigingen in het dorp. Daarnaast hebben statushouders hulp gekregen bij andere activiteiten in het dagelijks leven, zoals omgaan met geld en het aanleggen van een administratie.
Arbeidsmigranten
De grote vraag naar personeel in met name de agrarische en logistieke sector maakt dat we als gemeente een verantwoordelijkheid hebben om arbeidsmigranten een plek te geven in onze samenleving. Dit brengt uitdagingen met zich mee. Van het leren van de taal tot toezicht en handhaving en van huisvesting tot registratie.
We willen dat nieuwe inwoners deel uitmaken van onze gemeenschap. Dat gaat niet vanzelf. Daarom hebben we in 2020 ontwikkelde integratieprogram-ma’s verder uitgebreid en werken we samen met werkgevers.
Op het gebied van toezicht en handhaving is een ‘aanpak huisvesting arbeidsmigranten’ opgestart. Hiermee is voorrang gegeven aan het toezicht op huisvestingslocaties van arbeidsmigranten. Ook zijn we in 2021 van start gegaan met een pilot waarin we groepsinschrijvingen in de basisregistratie Persoonsgegevens voor internationale werknemers uitvoeren.
Meer lezen over Sociaal maatschappelijk, participatie en voorzieningen?
Klik hier om direct naar het programma te gaan voor uitgebreide informatie: programma 4 sociaal maatschappelijk participatie en voorzieningen
Culturele activiteiten
Het jaar 2021 stond voor de cultuursector nog grotendeels in het teken van corona. Veel activiteiten konden vanwege de maatregelen niet door gaan, of gingen door in aangepaste vorm. Waar mogelijk hebben we ondersteuning geboden. Juist in deze tijd zien we dat de behoefte aan sociale contacten groot is. Voor kwetsbare inwoners maar ook zeker voor de jeugd. Het mee kunnen blijven doen door sociaal culturele activiteiten, zoals bijvoorbeeld het verenigingsleven, is hierin erg belangrijk.
We hebben op verschillende manieren ondersteuning geboden aan de sector. Bijvoorbeeld door coulant om te gaan met subsidie en geleverde prestaties en door het inzetten van een cultuurconsulent. Ook hebben we in 2021 aan organisaties en verenigingen die door corona in nood verkeerden via een subsidieregeling financiële ondersteuning geboden. Zo zijn tijdens de lockdown de huren kwijtgescholden van gemeentelijke accommodaties en is er een voucherregeling ingezet voor ondersteuning op de CTB-controle (corona toegangsbewijs);In 2021 is een start gemaakt met de opschoning van de gemeentelijke kunstcollectie. Een proces dat begin 2022 wordt afgerond.
Opening van ’t Gasthoes
In mei 2021 is ‘t Gasthoês geopend. Verenigingen en organisaties zijn terug verhuisd en gesetteld op hun vernieuwde locatie. We zien dat er veel aanloop is, mede doordat de bibliotheek haar intrek heeft genomen in het gebouw. Ondanks corona ontstonden de eerste samenwerkingen. Het elkaar niet fysiek kunnen ontmoeten en organiseren bemoeilijkte dit. Verschillende theatervoorstellingen werden afgelast en ook het OP-Festival kon geen doorgang vinden. Toch is er in het najaar succesvol gestart met de film-programmering in ‘t Gasthoês.
Iedereen een goede start
In 2021 zorgden we samen met kinderopvang en scholen voor Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE). Hierdoor signaleren we onderwijs- en ontwikkelingsachterstanden bij jonge kinderen eerder en kunnen we op tijd hulp bieden. Op deze manier krijgen alle kinderen dezelfde kansen op een goede start van hun leven. Daarnaast helpen we jongeren en volwassenen die hulp nodig hebben bij lezen en schrijven. Voor anderstalige kinderen is in 2021 binnen het basisonderwijs een extra taalklas gestart.
De gemeente moedigt jongeren aan een diploma mbo, havo of vwo te halen. Dit heeft ook in 2021 goed gewerkt. Er zijn in onze gemeente bijna geen jongeren die dat niet halen.
Blijf in beweging
Met de uitvoering van ons Programmaplan Sport aan de Maas hebben we ook afgelopen jaar weer via sport en bewegen bijgedragen aan een gemeenschap waarin het goed en gezond wonen, werken, opgroeien en ontspannen is. Samen met het onderwijs en de kinderopvang is aandacht geschonken aan het belang van een gezonde en actieve leefstijl, o.a. via het verzorgen van goed bewegingsonderwijs, bewegend leren en extra beweeglessen voor kinderen met een mindere motoriek. Daarnaast zijn scholen gestimuleerd de school ‘rookvrij’ te maken. Peuters op de kinderdagopvang hebben deelgenomen aan beweegprogramma’s die de motorische ontwikkeling stimuleren.
In zorginstellingen zoals Dichterbij, PSW en Hof te Berkel zijn zorgmedewerkers ondersteund bij het verzorgen van sportieve activiteiten voor hun doelgroep. Ook hebben ze handvatten aangereikt gekregen hoe ze in hun dagelijkse activiteiten meer aandacht kunnen schenken aan het bewegen van hun cliënten.
Duurzame en toegankelijke accommodaties
In 2021 stelde de gemeente € 900.000 beschikbaar voor subsidies aan stichtingen en verenigingen om hun gebouwen duurzamer en toegankelijker te maken. Daar hebben 42 vrijwilligersorganisaties gebruik van gemaakt. Onder andere Schutterij St. Jan, Gemeenschapshuis de Smêlentôs, Peelmuseum America, het het Brouwershuis, Scheidsrechtervereniging Horst-Venray, de Mèrthal en MFC de Meulenwiek / OJC Knor. Deze regeling is ook bij Bouwstenen voor Sociaal opgevallen, zie artikel: Eén regeling, twee doelen. Of zie het filmpje: Subsidies voor duurzame en toegankelijke accommodaties in 2021 goed besteed - YouTube.
Meer lezen over Cultuur, sport en onderwijs?
Klik hier om direct naar het programma te gaan voor uitgebreide informatie: programma 5 cultuur sport en onderwijs
Een veilige plek om te wonen
Samen met inwoners, bedrijven en andere organisaties werken we aan onze veiligheid door het Integraal Veiligheidsplan (IVP) uit te voeren. Samen pakken we overlast aan, zorgen we voor mensen met verward gedrag en bestrijden we ondermijnende criminaliteit (zoals illegale hennepteelt, drugshandel, geld witwassen of bedreiging). Dat doen we lokaal, op basis van ons IVP, en regionaal. Het is ons gelukt versterkingsgelden binnen te halen via het Regionale Informatie- en Expertisecentrum (RIEC) én het thema een plek te geven in de Regio Deal.
Ook hebben we het Bibob-beleid herijkt en de actualisatie van de APV afgerond. Het Regionaal interventie team heeft in 2021 verder vorm gekregen en is nu onder de naam van ACT! actief voor onze gemeente en in de regio.
Op het gebied van sociale veiligheid is het gelukt het Zorg en Veiligheidshuis weer operationeel te maken, waarbij Horst aan de Maas als beheergemeente fungeert. Dat is een samenwerking van gemeenten, Openbaar Ministerie, politie en instellingen op het gebied van zorg en veiligheid. In 2021 is veel tijd en capaciteit net als in 2020 ingezet voor de aanpak van de Coronapandemie.
Toezicht en handhaving
In 2021 concentreerden het toezicht en de handhaving zich op de coronamaatregelen. We hebben veel gesprekken gevoerd met ondernemers om plannen te maken die passen binnen de maatregelen. Ook is stevig ingezet op voorlichting en communicatie. Daarmee is resultaat geboekt.
Verder hebben we ingezet om de achterstanden op het gebied van arbeidsmigrantenhuisvesting, landschappelijke inpassingsplannen en actualisatie van de zwaardere milieuvergunningen weg te werken. Ook heeft de raad in 2021 besloten vanaf 2022 meer geld beschikbaar te stellen om te investeren in de capaciteit en kwaliteit van vergunning-, toezicht- en handhavingstaken.
Meer lezen over Openbare orde & veiligheid, toezicht & handhaving?
Klik hier om direct naar het programma te gaan voor uitgebreide informatie: programma 6 openbare orde veiligheid toezicht handhaving
Samenwerking bedrijfsvoering
Horst aan de Maas en Venray werken samen op vier gebieden, te weten Informatievoorziening, HRM, KCC/Burgerzaken en Financiën. Deze samenwerking is nodig omdat de taken van de gemeenten steeds ingewikkelder worden. Samen kom je verder en kunnen de stijgende kosten beter in de hand gehouden worden. Verder kunnen we samen de kwaliteit verbeteren, de kwetsbaarheid verminderen en kunnen we de innovatie van de dienstverlening stimuleren. De samenwerking op automatiseringsgebied met Venray bestaat al langere tijd. Behalve een geharmoniseerde ICT-infrastructuur is in 2020/2021 de dienstverlening met betrekking tot de digitale werkplekken, (mobiele) telefonie en ICT-infrastructuur (nog) verder met elkaar geïntegreerd.
Blik op de toekomst van Horst aan de Maas
Hoe kijken onze inwoners naar de toekomst?
Wat vinden zij belangrijk? En wat betekent dat voor de gemeente en de verwachtingen die leven? Dat hebben we aan inwoners, ondernemers en toeristen gevraagd. Met al die informatie hebben we het verhaal geschreven over wie we zijn en waar we vandaan komen. Dat geeft ons bouwstenen voor de toekomst. Dit hebben we in 2021 uitgewerkt naar een bidbook organisatieontwikkeling Horst aan de Maas; ‘van buiten naar binnen werken’.
Meer lezen over Bestuur, organisatie en samenwerking?
lik hier om direct naar het programma te gaan voor uitgebreide informatie: programma 7 bestuur organisatie en samenwerking
Corona heeft gevolgen voor het huishoudboekje van de gemeente
De coronacrisis kost de gemeente extra geld. Bijvoorbeeld voor uitkeringen, hulp aan jongeren en hulp aan mensen die door corona schulden hebben gemaakt. Daarnaast heeft corona gezorgd voor minder inkomsten. Bijvoorbeeld minder toeristenbelasting en minder huurinkomsten. De gemeente kreeg daarvoor deels een vergoeding van de Rijksoverheid maar legde zelf ongeveer € 470.000 bij.
Gemeentelijke heffingen
In het Coalitieakkoord 2018-2022 staat de intentie om de OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing niet te laten stijgen, los van de inflatie. Dat hebben we in 2021 niet helemaal kunnen waarmaken.
Het tarief voor de rioolheffing is weliswaar niet gestegen in 2021 en ook de gemiddelde aanslag ozb is alleen met inflatie geïndexeerd maar de gemiddelde aanslag voor afvalstoffenheffing is met ongeveer 10% gestegen t.o.v. 2020. Dit was noodzakelijk doordat het ophalen en verwerken van afval veel duurder is geworden door nieuwe landelijke regels.
De gemeente sluit 2021 af met een positief saldo
Ondanks corona is het gelukt de meeste geplande activiteiten in 2021 uit te voeren. Sommige werkzaamheden konden we echter niet starten of afmaken. Daardoor hadden we ongeveer € 4,1 miljoen minder kosten dan verwacht in 2021. Een gedeelte van die taken worden vanaf 2022 alsnog opgepakt. Het college stelt de gemeenteraad daarom voor dit geld over te hevelen naar 2022.
Daarmee sluit het financiële jaar 2021 met een ‘plus’ van € 3,7 mln. Het college wil €1,8 mln. van dat bedrag inzetten voor de uitvoering van het bidbook organisatieontwikkeling en het restantbedrag van € 1,9 miljoen toevoegen aan de Algemene Reserve. In de begroting 2021 stonden bezuinigingen van ongeveer € 3,5 miljoen. Deze hebben we voor € 2,9 mln. oftewel 84% waargemaakt. Maar daarmee zijn we er nog niet. Vanaf 2022 moeten we nog een keer behoorlijk bezuinigen om onze taken en projecten voor Horst aan de Maas uit te kunnen voeren. Nu én in de toekomst.
Meer lezen over Financiën?
Klik hier om direct naar het programma te gaan voor uitgebreide informatie: programma 8 financiën
